Als je koeien blootstaan aan hittestress, vermindert hun welzijn en geven ze minder melk. Kom dus in actie vóór het te laat is. We leggen je uit hoe je de symptomen herkent en geven je praktische tips om hittestress bij je dieren te beperken.
Wat is hittestress en waarom is dit slecht voor het dierenwelzijn?
De normale lichaamstemperatuur van een koe bedraagt 38 tot 39°C. De lichaamsfuncties van het dier, zoals herkauwen, voer verteren en melk produceren, genereren warmte. Vergelijk het met een draaiende motor. Tegelijk nemen koeien ook warmte van de zon op. Als de dieren de hitte niet meer voldoende kunnen afvoeren door te zweten of te ademen, stijgt hun lichaamstemperatuur en ondervinden ze hittestress.
Om hittestress tegen te gaan, gaan koeien minder eten, want herkauwen en verteren zou hun lichaamstemperatuur nog meer doen stijgen. Gevolg: ook hun melkproductie daalt. Koeien met hittestress zijn bovendien** kwetsbaarder** voor ziektes en kunnen kalveren met ondergewicht ter wereld brengen. Die zijn op hun beurt vatbaarder voor ziektes en geven later ook minder melk.
Dat hittestress een grote impact heeft op je productiviteit is dus wel duidelijk.
Wat veroorzaakt hittestress bij koeien?
Hittestress komt vooral voor wanneer **de temperatuur dagen na elkaar heel hoog is **en de nachten te weinig afkoelen, zodat je dieren de overtollige warmte die ze overdag hebben opgehoopt niet kwijtraken.
Op een hete dag kunnen koeien ook oververhit raken door blootstelling aan de zon. Weides zonder schaduw dragen bij tot hittestress op zonnige dagen. Maar ook onvoldoende ventilatie in melk- en rundveestallen kan de vochtigheidsgraad en hitte snel doen oplopen, in de stal én in de dieren.
Het risico op hittestress is groter voor zwakke dieren. Vooral jonge of juist oude dieren, drachtige koeien in de periode dat ze moeten kalven en vee dat eerder last had van een longontsteking zijn gevoelig voor hittestress. En natuurlijk ook koeien met een donkere vacht die aan zonlicht blootgesteld zijn.
Hoe merk je of een koe hittestress heeft?
De lichaamstemperatuur van je koeien is de duidelijkste graadmeter voor hittestress. Als de dieren de warmte niet meer kunnen afvoeren, stijgt hun lichaamstemperatuur boven hun normale niveau van 38 tot 39°C.
Oververhitte koeien proberen warmte af te voeren via hun adem en door te zweten. Als ze snel ademen met hun muil open en gestrekte nek, hebben ze waarschijnlijk last van hittestress. Volwassen melkvee heeft een ademhalingsfrequentie tussen 40 en 60 keer per minuut. Als je merkt dat die frequentie oploopt tot wel 100, moet je actie ondernemen.
Hittestress is ook merkbaar in de dagelijkse melkproductie, maar pas na één of twee dagen. De afname van de melkopbrengst staat rechtstreeks in verband met de ernst van de hittestress. Hoe meer hittestress, hoe groter de negatieve weerslag op de melkproductie.
Wat kan je doen om hittestress te beperken en het dierenwelzijn te vergroten?
Zorg er om te beginnen voor dat je dieren over voldoende water beschikken. Want net als mensen zweten ze om af te koelen. Verder moet je de temperatuur en vochtigheidsgraad verlagen om je dieren te helpen tijdens een hittegolf. Dat doe je bijvoorbeeld door:
blootstelling aan de zon te vermijden: laat je vee in de schaduw grazen of hou het binnen.
de hitte buiten de stallen te houden: vermijd het broeikaseffect door eventuele dakramen af te dekken.
de hitte te verspreiden: zorg voor voldoende ventilatie en laat koeien niet samentroepen.
de stallen af te koelen: installeer ventilatoren, vernevelaars of andere koelsystemen.
Het ontwerp van een melk- en rundveestal beïnvloedt sterk het risico op hittestress. Breng bij het ontwerp van de stal gelijk voldoende ventilatie aan. Kijk tevens naar de lichtinval en verminder het aantal lichtplaten aan de zonzijde. Er bestaan ook doorschijnende lichtplaten die het licht doorlaten, maar dankzij een unieke coating het zonlicht reflecteren en dus geen broeikaseffect in de stal veroorzaken.